Ηλεκτρικό αυτοκίνητο Πανεπιστημίου Πάτρας
ΕΛΛΑΣ ΜΠΟΡΕΙΣ...Δεν είναι η πρώτη (ούτε βέβαια και η τελευταία) φορά που
ασχολούμαστε με το αντικείμενο που λέγεται ηλεκτρικό
αυτοκίνητο. Είναι όμως η πρώτη φορά που οδηγούμε ηλεκτροκίνητο
όχημα σχεδιασμένο και κατασκευασμένο σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο.
Ένα όχημα που κατασκευάστηκε με μοναδικό κίνητρο το μεράκι
κάποιων νέων ανθρώπων και αν μη τι άλλο αποτελεί απόδειξη του
ότι οι Έλληνες όταν θέλουν μπορούν.
TO PIO E-240 είναι ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο που σχεδιάστηκε
και κατασκευάστηκε στο Εργαστήριο Δυναμικής και Θεωρίας
Μηχανών του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών από ομάδα φοιτητών με την
καθοδήγηση του επίκουρου καθηγητή κ. Θωμά Χόνδρου. Το όλο
πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από τον EOMMEX, την TEOKAP ABEE και
την εταιρία Δ. ΚΑΛΛΟΝΑΣ.
Όλα ξεκίνησαν το 1986 από μια διπλωματική εργασία που
αντικείμενό της είχε τη σχεδίαση ενός αυτοκινήτου πόλης. Το
αυτοκίνητο θα ήταν βενζινοκίνητο και εφ_ όσον προοριζόταν για
χρήση μέσα στην πόλη θα έπρεπε να διαθέτει μερικά
χαρακτηριστικά που διακρίνουν κάθε όχημα που προορίζεται για
χρήση μέσα στην πόλη. Να έχει δηλαδή μικρές διαστάσεις, χώρους
επαρκείς για δύο τουλάχιστον ενήλικα άτομα, να είναι ευκίνητο,
να προσφέρει μια στοιχειώδη ασφάλεια στους επιβάτες του, να
είναι οικονομικό και να ρυπαίνει όσο το δυνατό λιγότερο το
περιβάλλον. Το τελευταίο χαρακτηριστικό, σε συνδυασμό με τη
γενικότερη αντίληψη που θέλει όσο το δυνατό πιο απλή τη δομή
του οχήματος, οδήγησε στην αλλαγή του προσανατολισμού όσον
αφορά στον κινητήρα. Προτιμήθηκε έτσι ο _καθαρός_
ηλεκτροκινητήρας αντί του ρυπογόνου βενζινοκινητήρα.
H κατασκευή του αυτοκινήτου άρχισε το 1990 στο εργαστήριο
Δυναμικής και Θεωρίας Μηχανών και βασίστηκε σε διάφορες
σπουδαστικές και διπλωματικές εργασίες που εκπόνησαν οι
φοιτητές. Κάθε τμήμα του αυτοκινήτου σχεδιάστηκε από
διαφορετικό φοιτητή υπό την επίβλεψη και το συντονισμό -πάντα-
του κ. Χόνδρου.
Στη σχεδίαση του αυτοκινήτου συμμετείχαν οι (με αλφαβητική
σειρά): Βαμβακερός Κώστας (αναρτήσεις), Βέργος Δημήτρης
(σχεδίαση σε AutoCad), Ιωαννίδης Τρύφων (στατική και δυναμική
ανάλυση πλαισίου), Κούτσικος Γιώργος (φρένα), Κρούσκας Στέλιος
(επιλογή μονάδας ισχύος), Μιχαλίτσης Σπύρος (σχεδίαση
πλαισίου-αμαξώματος, εργονομία), Ντόκος Δημήτρης
(συσσωρευτές-κινητήρες), Παπαγεωργίου Αλέξανδρος (οδική
συμπεριφορά), Παπαδογιάννης Κώστας (ελατήρια, αμορτισέρ),
Rouleau Eric (μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων), Τσάκαλος
Μιχάλης (ηλεκτρικά, φωτισμός, όργανα). Στην όλη διαδικασία
συμμετείχαν και _εξωτερικοί_ συνεργάτες: ο αρχιτέκτων Δημήτρης
Κορρές, ο γλύπτης Γιώργος Παπαδούκας, ο σχεδιαστής αυτοκινήτων
Δημήτρης Σπανός, ο γλύπτης και μηχανουργός Βασίλης Μούνδος
κ.ά.
Από τεχνική σκοπιά
Το Ρίο στη σημερινή του μορφή διαθέτει ελαφρύ σωληνωτό πλαίσιο
και ανεξάρτητη ανάρτηση, δανεισμένη από αυτοκίνητα που
κυκλοφορούν στο εμπόριο, η οποία για την περίσταση έχει
υποστεί τις απαραίτητες μετατροπές. Τα φρένα είναι ταμπούρα
μπρος-πίσω και το σύστημα διεύθυνσης κρεμαγιέρα.
Το αμάξωμα έχει τη μορφή _Τζιπ_ αλλά το πλαίσιο μπορεί να
δεχτεί διάφορους τύπους αμαξώματος. Εξάλλου η αρχική σκέψη
(και ο τελικός στόχος) ήταν το αμάξωμα ενός όγκου. Μια
ομολογουμένως όμορφη εκδοχή αμαξώματος (για την ακρίβεια
ομοίωμα από φελιζόλ σε φυσικό μέγεθος) είδαμε στο εργαστήριο.
Οι διαστάσεις του οχήματος είναι εξαιρετικά περιορισμένες:
μήκος 2,4 μέτρα, πλάτος 1,4 μ. και ύψος 1,4 μ.
Την κίνηση του Ρίο έχουν αναλάβει δύο ηλεκτροκινητήρες
συνεχούς ρεύματος συνολικής ισχύος 6kW, που είναι
τοποθετημένοι στο κέντρο του αυτοκινήτου κάτω από τις θέσεις
του οδηγού και του συνοδηγού. Κάθε ένας από τους κινητήρες
αυτούς μεταδίδει την κίνηση σε έναν από τους εμπρός τροχούς με
έναν ιμάντα. H διάταξη αυτή σε συνδυασμό με την _εν σειρά_
σύνδεση των κινητήρων έκανε περιττή την ύπαρξη του διαφορικού.
H μονάδα ελέγχου είναι δανεισμένη από το ηλεκτρικό Πάντα και
επιτρέπει την ανάκτηση ενέργειας κατά την επιβράδυνση.
Οι συσσωρευτές είναι μολύβδου-οξέος, βρίσκονται τοποθετημένοι
άλλοι εμπρός (εκεί που σε ένα συμβατικό αυτοκίνητο θα βρίσκαμε
τον κινητήρα) και άλλοι πίσω (στο χώρο αποσκευών ενός
συμβατικού αυτοκινήτου), τροφοδοτούν δε τους ηλεκτροκινητήρες
με συνεχές ρεύμα 48V. O συγκεκριμένος τύπος προτιμήθηκε αφ_
ενός λόγω... τιμής, αφ_ ετέρου λόγω του ότι οι συσσωρευτές του
τύπου αυτού είναι πλήρως ανακυκλώσιμοι. H χωρητικότητά τους
είναι 175 Ah και το συνολικό τους βάρος φτάνει τα 280 κιλά. Με
τους συσσωρευτές αυτούς το Ρίο μπορεί να καλύψει απόσταση
60-100 χλμ. ανάλογα με τις συνθήκες οδήγησης.
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ
Το πρώτο πράγμα που μας έκανε εντύπωση βλέποντας για πρώτη
φορά από κοντά το Ρίο ήταν η... ποιότητα κατασκευής. Έχοντας
υπ_ όψη μας ότι πρόκειται για όχημα που κατασκευάστηκε από
φοιτητές (με τη συνδρομή βέβαια κάποιων τεχνιτών) μέσα σε
εργαστήριο περιμέναμε μια πολύ πρόχειρη κατασκευή. H εικόνα
που αντικρύσαμε ήταν πολύ διαφορετική αφού η όλη κατασκευή
ήταν πολύ προσεγμένη.
H δεύτερη έκπληξη ήρθε από τους εσωτερικούς χώρους του
αυτοκινήτου που παρά το εξαιρετικά μικρό μέγεθός του,
αποδείχθηκαν παραπάνω από επαρκείς για δύο άτομα, ενώ υπήρχε
και αρκετός χώρος για αποσκευές.
Όταν πιάνεις στα χέρια σου το τιμόνι ενός ηλεκτρικού
αυτοκινήτου (ιδιαίτερα όταν γνωρίζεις από πριν ότι η συνολική
ισχύς των κινητήρων που το κινούν περιορίζεται στα 6kW) δεν
πρέπει να έχεις πολλές απαιτήσεις από την άποψη των επιδόσεων.
Έχοντας αυτό υπ_ όψη μας οδηγήσαμε το Ρίο για μερικά
χιλιόμετρα στους δρόμους του Πανεπιστημιακού συγκροτήματος της
Πάτρας. Δεν θα πρωτοτυπήσουμε λοιπόν αν πούμε ότι το Ρίο είναι
ήσυχο μεν, αργό δε. Στην ευθεία είδαμε 50 περίπου χλμ./ώρα στο
ταχύμετρο, αλλά όπως μας είπαν η τελική ταχύτητα του
αυτοκινήτου βρίσκεται κοντά στα 60 χλμ./ώρα. Οδηγώντας το
θυμηθήκαμε την εμπειρία που είχαμε οδηγώντας στην Ιταλία το
ηλεκτρικό Πάντα. Στην περίπτωση του Ρίο όμως τα πράγματα είναι
χειρότερα λόγω της έλλειψης κιβωτίου ταχυτήτων. Έτσι
δυσκολευτήκαμε να ξεκινήσουμε σε ανηφόρα αφού η ροπή των
κινητήρων δεν επαρκούσε. Το κιβώτιο θα έλυνε το πρόβλημα όμως
αυτό απουσιάζει για χάρη της απλότητας. H λύση στο πρόβλημα θα
έρθει όπως μας είπαν από τη νέα ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου η
οποία σχεδιάζεται από Έλληνα μηχανικό και θα δίνει τη
δυνατότητα για (μικρή σε διάρκεια) αύξηση της ροπής των
κινητήρων όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Επίλογος
Επιστρέψαμε στην Αθήνα με ένα αίσθημα ικανοποίησης. Όχι γιατί
οδηγήσαμε ένα αυτοκίνητο που μας εντυπωσίασε. Το Ρίο εξάλλου
είναι περισσότερο μια _πλατφόρμα δοκιμών_ παρά ένα
ολοκληρωμένο αυτοκίνητο. Εκείνο που μας γέμισε χαρά είναι το
γεγονός ότι υπάρχουν στη χώρα μας άνθρωποι με μεράκι που δεν
διστάζουν να αφιερώσουν χρόνο προκειμένου να δημιουργήσουν,
χωρίς μάλιστα να έχουν προσωπικό οικονομικό όφελος.
Ενθαρρυντικό είναι επίσης το γεγονός ότι βρέθηκαν και
ιδιωτικές επιχειρήσεις που βοήθησαν το εγχείρημα. Το θέμα
είναι να μην πάει η προσπάθεια χαμένη αλλά να υπάρξει μια
συνέχεια και να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε και
(γιατί όχι) οι άνθρωποι που τη δημιούργησαν. Το λόγο κατά την
ταπεινή μας γνώμη έχουν τώρα οι αρμόδιοι κρατικοί και
ιδιωτικοί φορείς._Ν.Λ.